Τι είναι τα αμφίβια;

Τα αμφίβια, στον απλούστερο ορισμό, είναι ζώα που ζουν τόσο στο νερό όσο και στην ξηρά. Η λέξη «αμφίβια» σημαίνει διπλή ζωή. Τα αμφίβια είναι ψυχρόαιμα σπονδυλωτά που περιλαμβάνουν τους γνωστούς βατράχους και βακαλάους. Η ύπαρξη ψυχρού αίματος σημαίνει ότι εξαρτώνται από περιβαλλοντικές πηγές θερμότητας για τη ρύθμιση της θερμοκρασίας και της θερμοκρασίας του σώματος. Η τάξη των Αμφίβιων αποτελείται από περισσότερα από 3.500 είδη τα οποία περιλαμβάνουν τη σειρά των αμφιβίων. Τα περισσότερα αμφίβια αρχίζουν τη ζωή τους στο νερό και τελικά προσαρμόζονται στη ζωή στη γη αναπτύσσοντας τους πνεύμονες και τα άκρα που τους επιτρέπουν να μετακινούνται στη γη. Οι προνύμφες ωριμάζουν ενώ βρίσκονται στο νερό. Σε αυτό το νεαρό στάδιο, οι απόγονοι αναπνέουν μέσω των βράγχων και μετά από κάποιο διάστημα αναπτύσσουν τους πνεύμονες μέσω μιας διαδικασίας γνωστής ως μεταμόρφωση. Η τάξη των Αμφίβιων αποτελείται από τρεις παραγγελίες: Anura (βατράχια και βατράχια), Urodela ή Caudata (μύδια και σαλαμάνδρα), και Apoda ή Gymnophiona (κασετλίες).

Πώς εξελίχθηκαν τα αμφίβια;

Περίπου 400 εκατομμύρια χρόνια πριν στην εποχή του Ντέβον, τα αμφίβια εξελίχθηκαν από τα ψάρια. Ο κύριος λόγος αυτής της εξελικτικής διαδικασίας ήταν λόγω της ταχείας αύξησης της εξάπλωσης της ξηράς γης στη γη. Ως αποτέλεσμα, ορισμένα ψάρια προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, αναπτύσσοντας άκρα για να σέρνουν στη γη και στους πνεύμονες να αναπνέουν ενώ είναι έξω από το νερό. Η εξελικτική διαδικασία λόγω της περιβαλλοντικής αλλαγής οδήγησε στην άνοδο των αμφιβίων, των οργανισμών «διπλής ζωής». Τα αμφίβια ανέπτυξαν επίσης μια σπονδυλική στήλη και έγιναν τα πρώτα σπονδυλωτά που ζουν στην ξηρά. Επιστρέφονταν στο νερό για αναπαραγωγικούς σκοπούς, ενώ τροφοδοτούνταν κυρίως στη γη. Μεταξύ 340-230 εκατομμυρίων ετών πριν, ο πλανήτης βίωσε εναλλασσόμενες περιόδους υγρών και ξηρών συνθηκών που επέτρεψαν την εμφάνιση της μεγαλύτερης ποικιλίας αμφιβίων. Ωστόσο, μόνο λίγες ομάδες αμφιβίων επιβίωσαν μέχρι την παρούσα ηλικία, η οποία μπορεί να ανιχνευθεί πριν από 200 εκατομμύρια χρόνια.

Κύρια χαρακτηριστικά των αμφιβίων

Τα αμφίβια έχουν χαρακτηριστικά που διασταυρώνονται μεταξύ ψαριών και ερπετών. Στην νεαρή ηλικία, οι περισσότεροι λειτουργούν σαν ψάρι, ενώ ως ενήλικες, έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά που τους επιτρέπουν να ζουν στην ξηρά. Πρόκειται για ψυχρόαιμα ζώα που ρυθμίζουν τη θερμότητα και τη θερμοκρασία του σώματος ανάλογα με το εξωτερικό περιβάλλον.

Τα αμφίβια έχουν δέρμα χωρίς κλίμακα που είναι πολύ ευαίσθητο και υγρό. Ζουν κοντά σε πηγές νερού για να καθηλώσουν το δέρμα τους. Το δέρμα συμβάλλει σημαντικά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος αλλά και τους καθιστά ευάλωτους στην αφυδάτωση. Σε υψηλές θερμοκρασίες, η αφυδάτωση θα οδηγήσει σε θάνατο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα αμφίβια ζουν κοντά σε έλη, βάλτους και λίμνες και άλλα γλυκά νερά.

Αναπνέουν οξυγόνο μέσω του δέρματος. Το δέρμα παίζει σημαντικό ρόλο στην ανταλλαγή αερίων και στην απορρόφηση του νερού. Αυτό είναι παρά το γεγονός ότι έχουν πνεύμονες που λειτουργούν μάλλον άσχημα κάτω από ορισμένες συνθήκες. Επομένως, το δέρμα παίζει διπλό ρόλο στην προστασία και την απορρόφηση του νερού και του οξυγόνου.

Ορισμένοι βατράχοι, όπως ο λαμπερός βάτραχος δηλητηριώδης, έχουν δέρμα που περιέχει δηλητηριώδεις αδένες. Το δηλητήριο χρησιμοποιείται ως αμυντικός μηχανισμός που μπορεί εύκολα να σκοτώσει οποιοδήποτε αρπακτικό ή λεία. Το δηλητήριο από τους βατράχους χρησιμοποιήθηκε από τους κυνηγούς Ινδιάνων Ινδιάνων για να καλύψουν τις άκρες των λόγχων και των βέλη τους.

Οι τρεις παραγγελίες των αμφιβίων

Όλα τα αμφίβια ταξινομούνται σύμφωνα με τα σωματικά χαρακτηριστικά των ποδιών και των ουρών τους.

Anura

Η Anura είναι η μεγαλύτερη τάξη ζωντανών αμφιβίων με πάνω από 3.000 διαφορετικές ποικιλίες. Οι βάτραχοι και οι βάτραχοι υπάγονται στη σειρά της Anura. Αυτή η ομάδα στερείται ουράς και χαρακτηρίζεται από μακρά οπίσθια άκρα που είναι προσαρμοσμένα για κολύμβηση και άλμα. Τα αμφίβια της Anura ζουν σε περιοχές γλυκού νερού, αν και μερικοί μπορούν να βρεθούν σε στεγνούς οικοτόπους. Οι βάτραχοι και οι βατράχοι είναι διαφορετικοί στο χαρακτηριστικό τους σώμα. Οι κρόνοι συνήθως έχουν κοντύτερα οπίσθια άκρα και ξηρότερο δέρμα που εμφανίζεται σκουριασμένο, ενώ οι βάτραχοι έχουν λεία λεία επιφάνεια και μακρυά άκρα. Τα αμφίβια Anura τρέφονται με μια ποικιλία ασπονδύλων, όπως τα έντομα. Μπορούν επίσης να τρέφονται με μικρά θηλαστικά, πουλιά και ψάρια.

Urodeles

Νεύρα και σαλαμάνδρα εμπίπτουν στην κατηγορία αυτή. Το μεγαλύτερο αμφίβιο, το ιαπωνικό σαλαμάνδρα, μετρά μέχρι 1, 5 μέτρα ενώ το μικρότερο μέλος αυτής της τάξης έχει μήκος 10 εκατοστά. Με αυτή τη σειρά, η ουρά είναι πιο έντονη από τα άκρα που συνήθως είναι ανεπαρκώς αναπτυγμένα. Το προτιμώμενο βιότοπό τους είναι κοντά σε υδάτινα σώματα και υπό υγρό έδαφος και βράχους. Συνήθως τρέφονται με έντομα και σκουλήκια. Ορισμένα είδη ζουν σε νερό, όπως το γένος Siren, ενώ άλλοι βυθίζονται στη λάσπη. Έχουν πνεύμονες και εξωτερικά βράγχια για να βοηθήσουν στην αναπνοή.

Apoda

Το Apoda αποτελείται από περίπου 205 είδη. Είναι διαμορφωμένα σαν σκουλήκια, χωρίς πόδια και τυφλά. Μπορούν να βρεθούν στη λάσπη όπου ζουν, ειδικά στα τροπικά εδάφη της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής. Μετρούνται μεταξύ 10 εκατοστών και 1 μέτρου μήκους.

Κύκλος ζωής των αμφιβίων

Η ζωή των αμφιβίων αρχίζει στο νερό, όπου η γυναίκα βάζει τα αυγά που είναι εξωτερικά γονιμοποιημένα. Μετά την εκκόλαψη των αυγών σε μανταλάκια, αναπνέουν μέσω εξωτερικών βράγχων. Οι μανσέτες έχουν επίπεδες ουρές που χρησιμοποιούνται για κολύμβηση και τρέφονται με υδρόβια βλάστηση. Τελικά, μέσω της μεταμόρφωσης, βιώνουν σωματικές αλλαγές που τους καθιστούν ενήλικες. Αυτό περιλαμβάνει την ανάπτυξη των πνευμόνων και των περίπλοκων άκρων που τους βοηθούν να κυκλοφορούν στην ξηρά.

Σημαντικοί ρόλοι των αμφιβίων

Τα αμφίβια, όπως τα βατράχια, είναι ζωτικής σημασίας για την ισορροπία του οικοσυστήματος στο οποίο κατοικούν, τόσο ως αρπακτικά όσο και ως θήραμα. Τρέφονται με παράσιτα και έντομα μειώνοντας έτσι την εξάπλωση των ασθενειών στα γεωργικά φυτά. Αυτό έμμεσα ωφελεί τη γεωργία. Σε ορισμένους πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο, οι βατράχοι θεωρούνται ως πηγή τύχης και θεωρούνται ως σημαντικά σύμβολα στην κοινωνία. Στην ιατρική έρευνα, το δέρμα των αμφιβίων εξετάζεται λόγω της ικανότητάς τους να αντιστέκονται στις μολύνσεις από ιούς. Αυτό θα μπορούσε τελικά να προσφέρει μια πρόοδο στη θεραπεία ασθενειών του ιού όπως το AIDS.

Κύριες απειλές για την ύπαρξη αμφιβίων

Σήμερα, ο αριθμός των ειδών των αμφιβίων συνέχισε να μειώνεται λόγω διαφόρων λόγων. Αυτό περιλαμβάνει τη ρύπανση των οικοσυστημάτων γλυκού νερού που παρέχουν οικοτόπους για τα περισσότερα από τα είδη. Η υπεριώδης ακτινοβολία επηρέασε επίσης την ακμή των αμφιβίων λόγω του εύθραυστου δέρματός τους. Επιπρόσθετα, ασθένειες όπως ο μύκητας Chytrid έχουν αποπληθωρίσει πολλά αμφίβια ενδιαιτήματα. Πολλοί έχουν καταστραφεί με γρήγορο ρυθμό στο βαθμό που δεν είναι ακόμη αισθητές. Η απώλεια αμφιβίων επηρεάζει την ισορροπία του οικοσυστήματος που με τη σειρά του επηρεάζει άλλα είδη ζώων και φυτών στον πλανήτη.